Samoświadomość można zwiększyć poprzez poznanie mocnych i słabych stron własnego charakteru, zdolności, umiejętności, wiedzy.
Jeżeli nie możemy czegoś zmienić, to jedynym sensownym wyjściem jest to coś zaakceptować, w myśl zasady: " jak się nie ma co się lubi, to się lubi, co się ma", a nie walczyć z wiatrakami.
Samoświadomość naturalnie prowadzi do samoakceptacji, czyli szacunku dla samego siebie lub przynajmniej, nie lekceważenia własnej osoby. Na ogół, wysoka samoakceptacja wiąże się z prawdziwą pewnością siebie i dużą zdolnością przystosowawczą do różnych ludzi, zespołów i grup.
Tylko człowiek pewny siebie może autentycznie być z ludźmi i akceptować ich odrębność, nie oczekując z ich strony tylko dobra lub tylko zła. Może koncentrować się na treści kontaktów z ludźmi, a nie tylko na własnym wnętrzu, swoich urazach i fantazjach.
Człowiek o silnej samoakceptującej postawie prezentuje następujące zachowania: Mocno wierzy w pewne wartości i zasady i gotów jest ich bronić nawet wbrew odmiennej opinii grupy.
Czuje się jednak na tyle pewnie, że potrafi zmienić zdanie, jeśli nowe doświadczenia i dowody pokażą, że był w błędzie.
Jest zdolny postępować według własnego rozeznania a nie pod dyktando innych ludzi Nie traci czasu na martwienie się tym, co będzie w przyszłości lub co się już niezbyt dobrego zdarzyło.
Wierzy, że potrafi dać sobie radę nawet w bardzo trudnych sytuacjach (ufa sobie).
Czuje się równy innym jako człowiek, ani lepszy ani gorszy, niezależnie od różnic w pochodzeniu społecznym, pozycji materialnej, wykształceniu, czy wyglądzie.
Przyjmuje za naturalne, że dla innych jest interesujący i wartościowy, a przynajmniej dla tych, których towarzystwo sobie wybiera.
Potrafi przyjąć pochwały bez pozorów fałszywej skromności i poczucia winy.
Opiera się próbom zdominowania go.
Jest otwarty na pomysły i nie ukrywa emocji i pragnień, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych.
Potrafi szczerze cieszyć się pracą, zabawą, twórczym wyrażaniem siebie, ludzkim towarzystwem i próżnowaniem.
Jest wrażliwy na potrzeby innych ludzi, na panujące zwyczaje, a zwłaszcza wie, że nie może być szczęśliwy kosztem innych.
Osoby z pozytywnym poczuciem własnej wartości nie są uzależnione od wzmocnień ze strony innych, gdyż nauczyli się, jak być dla siebie swoimi najlepszymi przyjaciółmi i największymi propagatorami. Nie załamują się pod wpływem krytyki i nie czują się zniszczone, gdy ktoś je odrzuci. Łatwo im być optymistami - w większości przypadków dostają to, czego chcą.
W ich przypadku działa samosprawdzająca się przepowiednia pozytywna.
Otwierają się na innych ludzi, lubią ich i przez to wraca do nich to samo, a to stale potwierdza ich pozytywne nastawienie do ludzi.
Optymiści:
- przyjmują życie takim, jakie jest,
- rzadko są zdziwieni faktem występowania trudności,
- są gotowi iść na kompromis,
- wierzą, że sami decydują o własnej przyszłości,
- potrafią "zacząć wszystko od początku",
- nie dopuszczają do siebie "czarnych myśli",
- potrafią być wdzięczni innym za coś,
- są twórczy i aktywni,
- wnoszą przyjaźń i miłość w otaczający świat.
Inaczej funkcjonują osoby o niskiej samoświadomości i samoakceptacji, a w związku z tym i niskiej pewności siebie.
W ich przypadku działa samosprawdzająca się przepowiednia negatywna. Są smutni, znerwicowani, wpatrzeni w swoje "ja", brak im otwartości i zaufania do ludzi.
Prezentując się w ten sposób, są przez innych odrzucani, co potwierdza ich postawę, że inni ich nie lubią, to oni też.
Osoby o niskim poczuciu własnej wartości robią wrażenie, jakby łatwo je było omamić sławą, sukcesem i pieniędzmi. Są mniej aktywne, ulegają naciskom lub izolują się, są mniej lubiane. Są nadmiernie wrażliwe na krytykę, skoncentrowane na sobie, depresyjne.
Poczucie własnej wartości, to również wynik oceny siebie w porównaniu z innymi ludźmi.
Dokonując tych porównań:
- uważaj kogo wybierasz na swojego modela (najgorsze, to połączenie kilku ideałów w jedno),
- zainteresuj się tym, ile pracy i czasu a może i pieniędzy kosztuje bycie kimś znaczącym, a nie tylko tym, co ta osoba ma i znaczy ( może nie warto? )
- miej świadomość ukrytych kosztów sukcesów, które odnoszą inne osoby (co robią wieczorem i w weekendy, jak wygląda ich życie prywatne, czy są szczęśliwe?)
- być może masz skłonność uważać pewne wartości za absoluty, zamiast coś względnego,
- uświadom sobie, w jakim stopniu w swoim życiu, realizujesz scenariusze napisane przez innych ludzi.
_____________________
Teresa Sasak