Pon 17 Lut 2025

Integralna osobowość menedżera

Ryzyka w organizacji nie da się do końca przewidzieć i zdefiniować, nawet przy pomocy najbardziej wyszukanych systemów informatycznych. Presja realiów rynkowych powoduje, że działaniu współczesnych menedżerów towarzyszy stan permanentnego podwyższonego poziomu stresu. Badania wskazują, że menedżerowie o silnej, integralnej osobowości są bardziej odporni na stres od osób niezintegrowanych osobowościowo (niepewnych siebie).

Integralna osobowość menedżera

Ludzie odpornych na stres,czyli działających skutecznie nawet przy bardzo wysokim jego poziomie (w odczuciu innych),charakteryzuje:

optymizm
stały rozwój i aktywność
odpowiedzialność za skutki własnych decyzji
bycie na "właściwym miejscu" w życiu

Menedżerowie pewni siebie postrzegani są jako osoby integralne - spójne w myśleniu, słowach, czynach i emocjach. Są czytelni dla innych, ich zachowania są przewidywalne i zrównoważone. To oni potrafią zaakceptować oczywisty fakt zależności od innych osób, uruchomić potencjał ludzi, którym przewodzą. Sami budują swój autorytet na stałym wglądzie w swoją osobowość, szacunek dla innych i ustawiczne uczenie się, również na swoich błędach.

Integralni menedżerowie "przeżywają" problemy razem z ludźmi, którymi kierują, a nie "wyżywają się" na nich z powodu nierozwiązanych problemów z samym sobą.

Sprawą wielkiej wagi dla każdej osoby na stanowisku kierowniczym jest stworzenie dla siebie przestrzeni wewnętrznej ciszy, harmonii i wglądu w siebie, aby móc tworzyć i realizować nowatorskie pomysły i strategie.
W wykładzie przedstawię kilka tematów, które pomogą Państwu w pracy nad integralną osobowością lub ją potwierdzą.

ADEKWATNA PEWNOSC SIEBIE

Czesto slyszymy, czy mówimy o kims, a nawet zazdroscimy, ze jest pewny siebie.
Dla wielu osób to okreslenie kojarzy sie z przebojowoscia, aktywnoscia, kariera a nawet agresywnoscia , czy "przepychaniem sie lokciami" i zapewnianiem sobie "pleców".
Ten sposób postrzegania pewnosci siebie, psychologowie nazywaja nieadekwatnym, falszywym.
Prawdziwa pewnosc siebie cechuje ludzi, którzy znaja siebie, akceptuja swoje zalety , ale i wady. Wyznaczaja sobie cele, które sa w stanie osiagnac dzieki swoim mocnym stronom.
Nie buduja karier i swojego zycia na slabych fundamentach. Wazni sa dla nich inni ludzie - wymieniaja sie z nimi wsparciem.

Wgląd w siebie (samoświadomość)

można zwiększyć poprzez poznanie mocnych i słabych stron wła­snego charakteru, zdolności, umiejętności, wiedzy.
Jeżeli nie możemy czegoś zmienić lub zneutralizować, to jedynym sensownym wyjściem jest to coś zaakceptować, w myśl zasady: " jak się nie ma co się lubi, to się lubi, co się ma", a nie walczyć z wiatrakami.

Samoświadomość

w sposób naturalny prowadzi do

samoakceptacji,

czyli szacunku dla samego siebie lub przynajmniej, nielekceważenią własnej osoby (postawa asertywna).
Na ogół, wysoka samoakceptacja wiąże się z prawdziwą pewnością siebie i dużą zdolnością przysto­sowawczą do różnych ludzi, zespołów i grup.
Tylko człowiek pewny siebie może autentycznie być z ludźmii akceptować ich odrębność, nie oczekując z ich strony tylko dobra lub tylko zła. Może koncentrować się na treści kontaktów z nimi, a nie tylko na własnym "ego", urazach i fantazjach na swój temat.

Człowiek akceptujący siebie prezentuje następujące za­chowania

  • Wyznaje pewne wartości i zasady i gotów jest ich bronić nawet wbrew odmiennej opinii grupy. Czuje się jednak na tyle pewnie, że potrafi zmienić zdanie pod wpływem nowych doświadczeń.
  • Postępuje według własnego rozeznania a nie pod dyktando i scenariusze napisane dla niego przez inne osoby.
  • Najwięcej energii wkłada w rozwiązywanie problemów "tu i teraz".
  • Wierzy, że potrafi dać sobie radę nawet w bardzo trudnych sytuacjach (ufa sobie).
  • Czuje się równy innym jako człowiek, ani lepszy ani gorszy, niezależnie od różnic w pochodzeniu społecznym, pozycji materialnej, wykształceniu, czy wyglądzie.
  • Przyjmuje za naturalne, że dla innych jest interesujący i wartościowy, a przynajmniej dla tych, których towarzystwo sobie wybiera.
  • Potrafi przyjąć pochwały bez pozorów fałszywej skromności i poczucia winy.
  • Opiera się próbom zdominowania go.
  • Jest otwarty wobec życia i ludzi, nie ukrywa emocji i pragnień, cieszy się pracą, zabawą, twórczym wyrażaniem siebie, ludzkim towarzystwem i próżnowaniem.
  • Jest wrażliwy na potrzeby innych ludzi, na panujące zwyczaje, a zwłaszcza wie, że nie może
    być szczęśliwy kosztem innych.

Osoby z pozytywnym poczuciem własnej wartości nie są uzależnione od ciągłych wzmocnień pozytywnych ze strony innych, gdyż nauczyli się, jak być dla siebie swoimi najlepszymi przyjaciółmi i największymi propagatorami. Nie załamują się pod wpływem krytyki i nie czują się zniszczone, gdy ktoś je odrzuci. Łatwo im być optymistami - w większości przypadków dostają to, czego chcą.

W ich przypadku działa samosprawdzająca się przepowiednia pozytywna.
Otwierają się na innych ludzi, lubią ich i przez to wraca do nich to samo, a to stale potwierdza pozytywne nastawienie do innych i ciągle trwającą otwartość.

Optymiści:

  • przyjmują życie, takim, jakim jest
  • rzadko są zdziwieni faktem występowania trudności
  • są gotowi iść na kompromis
  • wierzą, że sami decydują o własnej przyszłości
  • potrafią "zacząć wszystko od początku"
  • nie dopuszczają do siebie "czarnych myśli"
  • potrafią być wdzięczni innym za coś
  • są twórczy i aktywni
  • wnoszą przyjaźń i miłość w otaczający świat.

Inaczej funkcjonują osoby o niskiej samoświadomości i samoakceptacji, a w związku z tym i niskiej pewności siebie.

W ich przypadku działa samosprawdzająca się przepowiednia negatywna.
Są smutni, znerwicowani, wpatrzeni w swoje "ego", brak im otwartości i zaufania do ludzi.
Prezentując się w ten sposób, są przez innych odrzucani, co potwierdza ich postawę, że inni ludzie są źli, należy więc ich unikać, nie ufać im - koło się zamyka.

Osoby o niskim poczuciu własnej wartości

robią wrażenie, jakby łatwo je było omamić sławą, sukcesem i pieniędzmi. Są mniej aktywne, ulegają naci­skom lub izolują się, są mniej lubiane. Są nadmiernie wrażliwe na krytykę, skoncentrowane na sobie, depresyjne.

Poczucie własnej wartości, to również wynik oceny siebie w porównaniu z innymi ludźmi.

Dokonując tych porównań:

  • uważaj kogo wybierasz jako swojego modela (najgorsze, to połącze­nie kilku ideałów w jedno)
  • zainteresuj się tym, ile pracy i czasu, a może i pieniędzy, kosztuje bycie kimś znaczącym, a nie tylko tym, co ta osoba ma i znaczy ( może nie warto? )
  • miej świadomość ukrytych kosztów sukcesów, które odnoszą inne osoby (co robią wieczorem i w weekendy, jak wygląda ich życie prywatne, czy są szczęśliwe?)
  • być może masz skłonność uważać pewne wartości za absoluty, zamiast coś względnego
  • uświadom sobie, w jakim stopniu w swoim życiu, realizujesz scenariusze napisane przez innych ludzi.

TYPOLOGIA TEMPERAMENTÓW

Nie ma dwojga takich samych ludzi. Przychodzimy na świat z wrodzonymi cechami temperamentu. To temperament decyduje o naszym prawdziwym "JA".
Grecki lekarz Hipokrates już 2400 lat temu podzielił ludzi na 4 typy temperamentalne:

Sangwinik - optymistyczny, radosny
Melancholik - pogrążony w myślach, wierny i wytrwały
Choleryk - impulsywny i drażliwy
Flegmatyk - powolny, niezawodny.

Nikt z nas nie reprezentuje w całości jednego z wymienionych typów, ale raczej ich kombinacje.

Określenie rodzaju temperamentu może pomóc w zrozumieniu siebie i innych ludzi.

Najbardziej naturalne są połączenia typów osobowości: sangwinik - choleryk oraz flegmatyk-melancholik.

Połączenia uzupełniające, to: sangwinik - flegmatyk oraz choleryk - melancholik.

Przeciwieństwa, to: sangwinik - melancholik i flegmatyk - choleryk.

Kiedy w jednej osobie zderzą się przeciwieństwa temperamentalne, prowadzi to do powstania konfliktów wewnętrznych i związanych z nimi problemów emocjonalnych. Człowiek taki ma dwie twarze - jedna z nich, to wyuczona maska. Maskowania uczymy się już w dzieciństwie, kiedy nie mogąc sprostać oczekiwaniom, ani nie mając wpływu na zmianę trudnych sytuacji, stosujemy zachowania, które pomagają przetrwać. Na przykład towarzyski sangwinik, chcąc zasłużyć na pochwałę wymagających rodziców, nauczycieli (a w życiu dojrzałym - przełożonych lub partnera) nałoży maskę poważnego, odpowiedzialnego melancholika lub odwrotnie: melancholik za wszelką cenę będzie udawał sangwinika.

Te przeciwstawne postawy przejawiają się także w przeciwstawnych emocjonalnych skłonnościach i dochodzą do głosu np. w konflikcie wewnętrznym "pracować, czy nie pracować?". Spokojny flegmatyk woli odpoczywać, a energiczny choleryk czuje się winny, nie pracując. Problem ten zwykle rozwiązuje się sam - poprzez podział życia na dwie części - harówka w pracy, odpoczynek w domu. A co ma zrobić prowadzący firmę w domu, albo chwilowo bezrobotny?

Tak, czy owak, osoby niezintegrowane temperamentalnie postrzegane są jako zafałszowane, nieczytelne. Trudno z nimi współpracować, a jeszcze trudniej ich szanować.

TYPY OSOBOWOŚCI

<tabela>

MODEL ROZWOJU OSOBISTEGO W ANALIZIE TRANSAKCYJNEJ

(wg E.Berne)

Analiza transakcyjna jest teorią osobowości nastawioną na praktykę, służy rozwojowi osobowości, doskonaleniu relacji interpersonalnych. Poprzez analizę myśli, uczuć i zachowań w oparciu o koncepcję stanów "JA", odpowiada na pytania:

  • kim jestem?
  • jak stałem się tym, kim jestem?
  • dlaczego zachowuję się właśnie tak?

STANY JA

Każdy człowiek dojrzały przejawia trzy stany "JA" będące źródłem jego zachowań.

STAN RODZIC (R) Zawiera postawy i zachowania pochodzące od rodziców. "R" karze, nagradza, krytykuje, ochrania. Odpowiada za wychowanie, tradycję, wartości, kulturę, etykę, sumienie.

STAN DZIECKO (DZ) Zawiera popędy, uczucia, zachowania z dzieciństwa.

STAN DOROSŁY (D)Obiektywnie ocenia rzeczywistość, zbiera informacje, wysnuwa wnioski, podejmuje decyzje. Jest zorganizowany, elastyczny, inteligentny.

Osobowości integralne potrafią swobodnie funkcjonować z pozycji tych trzech stanów "JA"; np. z pozycji Rodzica, gdy opiekują się kimś, z pozycji Dziecka, gdy odpoczywają i bawią się, z pozycji Dorosłego, gdy podejmują decyzje i kierują innymi ludźmi. Inni są skłonni częściej uruchamiać jedne stany, pomijając inne. Powoduje to sztywność, stereotypowość i nieczytelność ich zachowań.

Odpowiedzialne i trwałe decyzje podejmujemy w wyniku zaistnienia trzech stanów JA, czyli działania z pozycji Dorosłego, przy zachęcającej zgodzie Rodzica i naturalnej radości Dziecka.

POSTAWY ŻYCIOWE

Każdy człowiek od urodzenia potrzebuje kontaktu fizycznego i psychicznego z innymi ludźmi. Udzielanie wsparcia (zauważanie potrzeb) jest najważniejszą treścią stosunków między ludźmi.

Wsparcie może być:

  • pozytywne:"Ty jesteś OK.", zaspokaja potrzebę bezpieczeństwa, własnej wartości
  • negatywne:"Ty nie jesteś OK." ("Ty i Twoje potrzeby nie liczą się"), obniża poczucie własnej wartości.

Najgorszy jest zupełny brak wsparcia ( nawet negatywnego)!

Już w dzieciństwie kształtuje się poczucie własnej wartości i sądy o wartości innych. Te sądy potwierdzane lub korygowane przez doświadczenie kształtują określoną postawę życiową w relacjach międzyosobowych.

Ludzie prezentują cztery główne filozoficzne postawy życiowe w
relacjach 
JA - INNI:

 

  1. Ja jestem OK. - Ty jesteś OK.
    - mocna, zdrowa realistyczna postawa "wygrywającego" (osobowość integralna, asertywna)
  2. Ja nie jestem OK. - Ty jesteś OK.
    - postawa osoby bezradnej, z poczuciem niższości, wycofującej się
  3. Ja jestem OK. - Ty nie jesteś OK.
    - postawa osoby, która czuje się ofiarą wykorzystywaną przez innych. Prowadzi do izolacji lub agresji.
  4. Ja nie jestem OK. - Ty nie jesteś OK.
    - postawa przegrywającego, osoby, która utraciła radość i sens życia.

Możemy zmienić postawy życiowe !
Jest to jedno z głównych zadań analizy transakcyjnej.

Wygrywający, to:

Ludzie samodzielni, autonomiczni w myśleniu i działaniu. Potrafią realnie ocenić siebie samego, przyznać się do błędu, nie pomniejszając poczucia własnej wartości, ani innych. Mają swój sposób życia i wartości, którym są wierni. Czują się odpowiedzialni za swoje życie . Cieszą się nim. Potrafią się zmieniać. Przeważa u nich stan "Dorosłego".

Przegrywający, to:

Ludzie unikający odpowiedzialności za własne życie. Boją się ryzyka, podejmowania decyzji. Chętnie naśladują innych. Unikają teraźniejszości. Uciekają w przeszłość lub przyszłość, zakładają "maski". Prezentują stan "Dziecka".

Jednakże niewielu jest ludzi całkowicie wygrywających lub przegrywających. Większość wygrywa w jednych dziedzinach życia, przegrywa w innych.

SKRYPTY ŻYCIOWE (SCENARIUSZE)

Oznaczają realizację pragnień życiowych i celów napisanych przez inne ważne osoby, już od dzieciństwa poczynając. Wyznaczają granie w życiu "pana" lub "niewolnika", "prześladowcy", "ofiary" lub "ratownika".

Skrypty życiowe mają zwykle wiodący temat, np.:

  • być najlepszym
  • być niezastąpionym
  • przepraszać, że się żyje
  • dźwigać odpowiedzialność za innych
  • nie dojść do niczego, itp.

Osoby świadomie dążące do autonomii umieją i chcą same określać swój plan życiowy, zgodnie z rzeczywistymi cechami osobowości i potrzebami. Potrafią uświadomić sobie własne możliwości i odrzucić to wszystko, co zmusza je do życia w ograniczonych przez kogoś, czy coś - ramach.

Cechy człowieka autonomicznego (integralnego):

  • świadomość: zdawanie sobie jasno sprawy z tego, co dzieje się teraz, bez złudzeń i zniekształceń
  • spontaniczność: swoboda wyboru z całej gamy uczuć i zachowań wszystkich stanów "JA"
  • otwartość: na innych, na zmiany, bliskość, serdeczność i przyjaźń.

Powyższe dywagacje związane z zastosowaniem wybranych teorii osobowości miały na celu pomoc w dokonaniu wglądu we własne zachowania i rozumienie zachowań innych ludzi - szczególnie podwładnych.

Nie można kierować skutecznie innymi bez umiejętności kierowania sobą.

NIE TRZEBA ZMIENIAĆ SIEBIE, WYSTARCZY ZMIENIĆ SWOJE ZACHOWANIA, ABY BYĆ POSTRZEGANYM JAKO MENEDŻER INTEGRALNY.
I MOŻNA ZACZĄĆ TEN TRENING W KAŻDYM MOMENCIE SWOJEGO ŻYCIA.

Na zakończenie dokonaj refleksji:

  1. Gdzie chciałbyś znaleźć się za 5 lat?
  2. Wyobraź sobie swój idealny dzień za 5 lat od dzisiaj.
    - gdzie mieszkasz?
    - jak mieszkasz, co jest wokół Ciebie?
    - jak rozpoczął się Twój dzień?
    - Jaką pracę wykonujesz?
    - co z rodziną?
    - kim są Twoi przyjaciele?
    - co robisz wyłącznie dla przyjemności?
  3. W jaki sposób, to, co obecnie robisz pomaga Ci stworzyć przyszłość, jakiej pragniesz?
    (czy masz pasje, czy tylko absorbują Cię sprawy typowe?)
  4. Jaka jest najbardziej nowatorska rzecz, jakiej dokonałeś ostatnio?
  5. Jaka jest proporcja pomysłów zrealizowanych i niezrealizowanych (osiągnięć i marzeń) z ostatnich 5 lat?
  6. Jeśli nie realizujesz pomysłów, jakich wymówek używasz?
    - brak mi tego, co potrzebne (np. kapitału, znajomych, wiedzy, wykształcenia, talentu)
    - nie mam siły przebicia, nie jestem przedsiębiorczy
    - nie jestem w odpowiednim wieku (za stary, za młody)
    - brak mi samodyscypliny i wytrwałości, mam za mało energii
    - moje obecne życie (praca, dom, towarzystwo) zbyt mnie absorbuje
    - jestem pesymistą, nie wierzę, że może się udać
    - nie lubię sprzedawać innym swoich pomysłów
    - mój czas jeszcze nie nadszedł
  7. Określ dominujący sposób myślenia o sobie:
    bezradność(ofiara innych)
    zachowawczość(siła przyzwyczajenia)
    marzycielstwo(pomysły bez realizacji)
    nowatorstwo
  8. Czy jesteś gotowy wziąć odpowiedzialność za swoje życie?
Udostępnij: